Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından; “Türkiye Ekonomisinde Haftalık Gelişmeler ve Genel Görünüm Raporları” düzenli olarak yayınlanmaktadır.
Ülkemizdeki ekonomik gelişmeleri net bir şekilde görebildiğimiz bu raporlarda artık göremediğimiz bir gerçek var. En son Haziran 2023 raporunda yer alan, ancak bir daha kendisinden haber alınamayan bir rakamdan söz etmek istiyorum.
“Seçilmiş Ücret ve Aylıklara İlişkin Bazı Göstergeler” başlıklı tabloda; Ortalama SSK Emekli Aylığı, Ortalama Bağ-Kur Tarım Emekli Aylığı, Ortalama Bağ-Kur Esnaf Emekli Aylığı ve Ortalama Emekli Sandığı Aylığı yer almaktaydı. Bu tabloya göre ortalama SSK ve Bağ-Kur emekli aylıklarının ortalaması 7.500 TL olarak yayınlanmıştı. İlginçtir ki, aynı tabloda en düşük SSK ve Bağ-Kur emekli aylıkları da aynı rakam olarak, yani 7.500 TL olarak yayınlanmaktaydı. Doğal olarak bu durum, tabloya bakanların da kafasını karıştırmaktaydı.
Bir ülkede; hem ortalama aylıklar, hem de en düşük aylıklar nasıl aynı rakam olarak açıklanabilir? Bunun izahını yapabilecek insan sayısı sanırım oldukça azdır. Çünkü tam bir akıl oyunu, sudoku bulmacası gibi bir durumdur bu.
Aslında bunun basit bir açıklaması var. Getirilen bu yeni sistemin tarifiyle; önce KÖK AYLIK diye bir şey çıkarırsınız. Sonra bu kök aylıklara, 5510 sayılı yasayla tanımlanmış emekli zamlarından etkilenmeyecek şekilde, Hazine yardımı adıyla bir ödeme eklersiniz. Dolayısıyla kök aylığı 3.500 TL civarında olan bir emekliye, 7.500 TL ödersiniz ama bu durum onun gerçek aylığının, 3.500 TL olduğu gerçeğini değiştirmez. Yasayla yapılan zamlar da sadece kök maaş olan 3.500 TL’ye eklenmiş olur.
Böylelikle en düşük aylığını, 7.500 TL olarak açıklarsınız. Oysa ki bu tamamen yalandır. Çünkü bu rakam üzerine eklenen 4.000 TL’lik Hazine Ek Ödemesi ile bulunmuş, en düşük emekli ÖDEMESİ’dir. Asla aylık değildir. Gerçek aylık, KÖK aylık dediğimiz 3.500 rakamıdır.
Haliyle en düşük emekli aylığı 3.500 olunca, (ki bugün bağlanan en düşük emekli aylığı 5.250 TL civarıdır) ortalama aylıkların hesaplanmasında da bir hayli zorlanırsınız.
Nitekim, bu tabloları hazırlayan uzmanlar bir hayli zorlanmış olacaklar ki, ortalama aylıkları tablodan çıkaralım demişler. Böylelikle sorun da ortadan kalmış oldu. Yani halk tabiriyle; yorgan gitti, kavga bitti.
Ve fakat, bu tabloları takip eden bazı vatandaşlar duruma uyanınca sormazlar mı, “bu ortalama aylıklar neden açıklanmıyor?” diye.
Sorarlar… Bir işgüzar vatandaşımız CİMER’e bir yazı yazar ve bu ortalama emekli aylıklarının artık neden yayınlanmadığını sorar. CİMER bu başvuruyu, muhatabı olan Strateji ve Bütçe Başkanlığı’na iletir. Başkanlık 18 Ekim 2023 tarihli cevabında aynen şöyle demektedir;
“2023 yılı Temmuz ayında yapılan yüzde 25 artışla birlikte sözkonusu ortalamalar sırasıyla; 7.546 TL, 7.500 TL ve 7.829 TL olarak hesaplanmaktadır. Bununla birlikte 2023 yılı Nisan ayından itibaren en düşük emekli aylığının 7.500 TL’ye tamamlanmasıyla, sözkonusu ortalamaların genel emekli aylığı ortalaması olarak anlaşılmaması için, ilgili veriler tablodan çıkartılmıştır”
Bu cevaptan da anlaşılacağı üzere; kök aylığa göre ortalama emekli aylıkları yaklaşık 7.500 TL civarında kaldığı için, en düşük aylık ödemesi de aynı rakam olduğu için, emeklinin kafasını karıştırmayalım, ortalama aylıkların da 7.500 TL civarında olduğunu millet de bilmesin istenmiş.
Gerçi bu dürüstlüğü gösterip, bu durumu açıklamalarını da takdir ediyorum ama “El İnsaf” kardeşim. Türkiye’de asgari ücret artık ortalama ücrete dönüştü diyenler, artık ortalama emekli aylıkları da taban aylık ödemesine eşitlendi diyebilecekler.
Bir başka ifadeyle; Türkiye’de artık Orta Direk diye bildiğimiz sınıf ortadan kalkmıştır. 13 Milyon 277 Bin 403 SSK ve Bağ-Kur emeklisinin ortama aylığı, resmi rakamlara göre; 7.500 TL ile 7.829 TL arasındadır.
Memur emeklilerimiz için de durum farklı değildir. En düşük memur emeklisi aylığı 7.500 TL olmuşken, ortalama memur emeklisi aylığı da sadece 8.610 TL seviyesinde kalmaktadır. Yani 2 Milyon 474 Bin 514 memur emeklisinin ortalama aylığı 8.610 TL seviyesindedir.
İşte bu durum da, tam ifadesiyle; YÜZ YILIN AYIBIDIR.
Bırakın taban aylıkları bir tarafa, ortalama aylıkların bile; İşçi Emeklisi için 7.546 TL’yi, Bağ-Kur Tarım Emeklisi için 7.500 TL’yi, Bağ-Kur Esnaf Emeklisi için 7.829 TL’yi ve Emekli Sandığı için 8.610 TL’yi geçemeyen bir ortamda; “Emekliyi enflasyona ezdirmedik” demek, en kibar ifadesiyle, “Şaşkınlık”tır.
Üstelik sözkonusu rakamlar, Türk-İş tarafından açıklanan Aralık ayı açlık sınırı olan 14.026 TL’nin neredeyse yarısı ve yoksulluk sınırı olarak açıklanan 45.687 TL’nin 6’da 1’i kadarken, bu sözlerin emekli için bir anlamı ve ehemmiyeti yoktur. Çünkü emekli reel alım gücünün eridiğini açık ve net bir şekilde görmektedir.
Kaldı ki, yayınlanan aynı tabloda; 2002-2023 yılları arasında taban emekli aylıklarındaki reel artış %121,8 olarak açıklanırken, aynı dönemde asgari ücretteki reel artış %250,9 olarak yayınlanmış. Yani kendileri bile emekli aylıklarının asgari ücret karşısında yarı yarıya eridiğini kabul etmişler. Yani asgari ücretliyi enflasyona ezdirmemek için reel olarak %250,9 artış yaptıysanız, emekliye yaptığınız %121,8’lik artışla emekliyi enflasyona ezdirdiğinizi kabul etmiş olursunuz.
Biz, Cumhurbaşkanlığımızın yayınladığı tablolarla konuşuyoruz, yani biz devletin doğrucusuyuz. Peki siz kimin rakamlarını kullanıyorsunuz sayın Şimşek?
