Her zam artışında kök aylık tartışması yaşanmaktadır. 2019 yılında kök aylıkların değersiz kalması karşısında en az aylık ödemesi getirilmiş ve aylıklardaki kayıpların üstü örtülmüştür. Sosyal güvenlik sisteminin böylesine değersiz kaldığı bir dönem yaşanmamıştır. 2000 öncesi dönemde uygulanan 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu korunmuş olsaydı, Temmuz 2023 tarihinde en düşük emekli aylığı 9.390,15 TL olacaktı. 506 sayılı Kanunun 96. Maddesinde asgari emekli aylık bağlama oranı yüzde 70 olarak belirlenmişti. 2023 yılı ikinci altı ayda uygulanan brüt 13.414,50 TL asgari ücret, aynı zamanda prim kazancının alt sınırı olduğundan, yüzde 70 aylık bağlama oranına göre, alt sınır emekli aylığı 9.390,15 TL olarak ödenecekti.
4447 ve 5510 sayılı Kanunlarla yapılan değişiklik sonucunda, alt sınır aylık bağlama oranı yüzde 35 olarak değiştirildi. 2000 öncesi dönemde uygulanan aylık bağlama oranı yarı yarıya küçültüldü. Emekli aylıkların bir kısmı, 4.695, 08 TL olarak hesaplandığından, kök aylıklara yapılan zamların 7.500 TL’ye gelene kadar sabit bir ödemenin yapılması, sistemin çöküşü olarak görülmelidir. Bu durum düzeltilmeden, emekli aylıklarına yapılan yüzdeli artışların hiçbir kıymeti yoktur.
2019 öncesine kadar emekli aylıklarına seyyanen zam yapılırken, alt sınır emekli aylıklarının iyileştirilmesi amaçlanmıştır. 5510 sayılı Kanuna eklenen ek madde 19 ile seyyanen zam yapılmasının önüne geçilmiş ve en az aylık ödemesiyle eşitsizleri de artıran bir uygulama getirilmiştir. Nisan 2023 tarihinde en az aylık ödemesi 7.500 TL’ye yükseltilirken,7.500 TL’nin üzerinde aylık alanlara zam yapılmamıştır. Görüldüğü gibi, zamlarda bile eşitlik ilkesi kaybolmuştur. Yapılması gereken, alt sınır emekli aylık bağlama oranı yüzde 70’e yükseltilmeli, 2000 sonrasında bağlanan emekli aylıklarında oluşan eşitsizlikler intibak yapılarak düzeltilmelidir.
